05.03.06

सेतु नहुंदाको झुपडी (Commemorating a martyr)

Posted in आन्दोलन-२ (April movement) at 6:47 pm by www.PHALANO.com

जनक नेपाल

‘आन्दोलनमा गोली हानेर मान्छे मरेका छन् । म पनि जांदैछु । मरें भने छोरा हेरिदिनु है भिनाजु ‘-सेतु विक आन्दोलनमा हिड्नुअघि नातेदारलाई भन्दै थिईन् । उनकी बजै र छिमेकीले रोक्दैथिए- ‘आन्दोलनमा जे पनि हुनसक्छ । किन मरिहत्ते गरेको ‘ तर, सेतुले मानिनन् । दुई बर्षको दुधे छोरा सुमनलाई छक्याएर आन्दोलनमा नेपालगन्ज आउनुअघि उनले भनेकी थिईन्- ‘सबै लागेका छन् । हामी पनि जानुपर्छ । ‘

Protestors demolishing King Gyanendra ‘s statue in Nepalgunj on April 18, 2006. During this incident, Setu BK, 22, was hit by a tear gas shell and collapsed. She died on the way to the hospital. Photo by Shailendra Kharel

दुर्भाग्य, तिनै सेतु प्रहरी दमनको शिकार भईन् । बैशाख ५ गतेको विशाल जनप्रदर्शनमा अश्रुग्यासको सेल लागेर ढलेकी उनी घर फर्किन पाईनन् । नेपालगञ्जस्थित भेरी अस्पतालमा उपचार हुन नसकेपछि लखनऊ लैजांदा-लैजादै उनको मृत्यू भयो । मजदुरी गरेर परिवार पाल्ने एउटी विपन्न दलित महिला जनअधिकार प्राप्तीको आन्दोलनमा शहिद भईन् ।


LONG LIVE MARTYR SETU: A woman, carrying body of Setu BK, chanting slogans during the funeral procession. Photo by Shailendra Kharel

बागेश्वरी गाविस-३ बि बोरिङ्ग गाउंकी सेतुका तीन छोरा लिएर चैते दशैं मनाउन माईती गाऊँमा थिईन् । पति शेरबहादुर २ बर्ष देखि मजदुरीका लागि भारतको गुजरातमा थिए । पाँच कठ्ठा ऐलानी जग्गाको उब्जनीले कति महिना धान्थ्यो र – गाउंमा मजदुरी काम गरेर सेतुले घर चलाएकी थिईन् । ‘हातमुख जोर्नै धौ-धौ थियो ‘-छिमेकी सुष्मा मल्ल भन्छिन्- ‘अचेल गाउंमा मजदुरी पाईन्न । त्यसैले सेतु धेरै समस्यामा थिईन् । बजैले चैतेदशैं मनाउन बोलाएपछि घरमा ताला लगाएर गाऊँ गएकी हुन् । ‘


Setu BK ‘s 3 sons (from left: Suman 2, Sagar 5, Suraj 7) being carried during funeral procession. Photo by Bed Prakash Timilsina

सेतुको मृत्यूले सिंगो गाऊँलाई रुवाएको छ । २ बर्षे बालकले आमा खोजेर रुंदा जो कोहीको मन भक्कानिन्छ । ‘आमा खोई ‘-सुमन प्रश्न गर्छन् । उनको प्रश्नले सबैलाई नाजवाफ बनाउंछ । रात परेपछि सुमन आमाको काख खोज्छन् र रुन थाल्छन । त्यतिबेला बुवा शेरबहादुरसंग सम्झाउने शब्द हुंदैन । ‘दुध खोजेर रुन्छ । के भनेर फुल्याउने । के गरुं-के गरुं हुन्छ ‘-उनले भने ।

केटाकेटी नभए, दिनभर साथीभाईसँग खेल्दा आमा भुल्छन् । तर, हरसाँझ यो झुपडीमा रुवाबासी चल्छ । कान्छो भाई रुन थालेपछि पांच बर्षिय सागर र सात बर्षिय सुरज पनि आमा सम्झिएर रुन थाल्छन् । छोराहरु रोएको देखेपछि बुवाले मन थाम्न सक्दैनन् । ‘आसु रोक्न सक्दिन् । रुन मन लागिहाल्छ ‘-उनी भन्छन्-हर रात रोएरै बित्छ ।


Protestors declaring Martyr Setu BK Chowk. Earlier it was named after King Gyanendra. Photo by Janak Nepal

घरको दुःख पोख्दै सेतुले केही महिनाअघि गुजरातमा पतिलाई चिठ्ठी पठाएकी थिईन । माईलो छोरा सागरको हात दुइ पटक फुत्किएर आठ सय ऋण लागेको बताउंदै चिठ्ठीमा चैतेदशैंमा आउन पतिलाई आग्रह गरेकी थिइन् । तर, उनि काम गर्ने होटलले विदा नदिएकाले नआएका शेरबहादुर मृत्यूपछि मात्र आउन पाए । ‘यताबाट सिकिस्त विरामी भन्ने खबर गएपछि बिदा दियो ‘-देखाएको चिठ्ठी पट्याएर खल्तीमा राख्दै उनले भने- ‘रेलमा भारतीय पत्रिकामा समाचार पढेपछि सेतु शहिद भएको थाह पाएँ । ‘


A demolished monument named after King Gyanendra was later declared Martyr Setu BK Chowk by the SPA (Seven Party Alliance). Photo by Shailendra Kharel

जीवनसंगिनीलाई अन्तिम श्रद्धान्जलि दिनसमेत नपाएकोमा शेरबहादुर धेरै दुःखी छन् । बैशाख ६ गते सेतु विकको शवयात्रामा दशौं हजार र्सवसाधारण सहभागी थिए । भेरी अन्चल अस्पतालबाट निस्केको आक्रोशित एवं शोकाकुल शवयात्रा नगर परिक्रमा गर्दै न्यूरोड चोक पुगेको थियो, जहां सेतु प्रहरी लाठि र अश्रुग्यासको शिकार भएकी थिईन् ।


Setu’s family at home in Bageswori, Banke. Photo by Janak Nepal

निरंकुश राजाको शालिक राख्न बनाईएको ज्ञानेन्द्र चोक भत्काउने क्रममा सेतुको ज्यान गएकाले नेतृत्वकर्ता सात दलले उक्त चोकलाई शहिद सेतु विक चोक घोषणा गर्र्यो । सेतुको शव सहयोद्धा महिलाहरुले बोकेका थिए । ती मध्येकी एक पशुपति गिरी भन्दैथिईन्- ‘सेतु विक महिला, दलित र सामाजिक मुक्तिकी योद्धा हुन् । ‘

सात दलका तर्फबाट एमाले नेता देवराजले पार्टीको झण्डा ओढाउंदै प्रतिबद्धता जनाएका थिए- ‘लोकतान्त्रिक सरकार बनेपछि सेतुको परिवारको जिम्मा राज्यले लिनेछ । ‘ अब, सेतु र उनीजस्तै जनअधिकारका निम्ति ज्यान दिनेका परिवारको जिम्मा राज्यले लिने बेला भएको छ ।


Fund raising to support Setu ‘s family (mainly 3 sons) depending upon labor Setu ‘s earnings. For family support, Setu ‘s husband Sher Bahadur works at a hotel in Gujarat, India with a poor salary. Photo by Shailendra Kharel

आईतवार सेतुको १३ औं पूण्यतिथीमा शहिद सेतु चोकमा हजारौले श्रद्धान्जली दिए । जनअधिकार र मुक्तिका लागि बलिदान दिने महिलाप्रति उपस्थित सबैले शीर झुकाएर अभिनन्दन गरे । ११ किलोमिटर टाढाबाट तीन छोरा लिएर शेरबहादुर पनि आएका थिए । उनले भने- ‘सेतुले देशका लागि त राम्रै गरिन्, तर बच्चाहरुलाई धेरै गाह्रो भयो । ‘


‘Please look after my kids if anything happens to me. I ‘m going to fight for freedom and democracy, ‘ Setu BK told her brother-in-law while leaving home on April 18, 2006.


523 comments »

  1. kafle bishwa bandhu,bardiya,now japan said,

    August 4, 2007 at 8:22 pm

    setu didi jasti aru didiharu pane hamro des nepal le janma dina sakos ,will never forget u n your sacrifice
    you will always remain in all nepalese heart forever forever ¦¦..

  2. narayan kumar from dammam said,

    August 8, 2007 at 6:27 pm

    setu die for the new Nepal may have see dreem a new new nepal where happyness pess , progress prosperaty but unforchunaty now our leader are fighting there post and money power may have they are forget setu .
    and your leader forger what is the dreem of who die for nepal.

  3. krishna said,

    August 13, 2007 at 1:54 pm

    setu jasto hajarau manisle jyan gumayeka chhan ke rajyale jimma linchhanta ?
    marni belama garib marchhan moj garni belama mathillo tahaka neta bhanauda haru. chhilla gadi chadni belama tiniharunai bhasan euta garchhan kam euta garchhan. sabaila ek nas hunu paryoni neta haruka bacha haru bidesh ma padhni garibka bacha haru school ma padhna napauni yo ke ho chala.

  4. Gopal das(Kavre) , Now malaysia said,

    August 16, 2007 at 6:48 pm

    Lal Salam!!! BIR SAHID Setu Timilai,
    Jivan ko parbaha nagari des ra janata ko mukti ko khatihr jiban balidan gareki setu Nepali Janatako mukti data hun. Manish ko ragat chusna palkeko shahi hatyra ko lathaita haru aja dai mara gyane ko tal hera galli ko kukur jati ko pani ijjat chhaina. tesaile yad gara 8 dal ka neta haru janako bhabana ko samman gari des lai pragati shikharma doryau. Natra shahid ko ragatle timi haru lai sadhain sarapne 6.

  5. Yubraj, Doha said,

    September 2, 2007 at 8:05 pm

    Well.. There is no doubt that Setu is Martyr for Nepal. But alot of Setus are forced to participate in conflict or such movement. Have you ever noticed that its the party (..) who compelled to participate in that movement. And Mr. Sher Bahadur, husband of martyr, married from the money which was handed over to him

  6. hal saudi arab said,

    September 25, 2007 at 6:00 am

    sachchi setu b.k. hamro nepal ganj ko matra nabhai sansar bhari raheka nepali ko didi wa hamro naya nepal ko janma data hunuhunchha waha lai ma hirday dekhi nai sardanjali chadauna chahanchhu ra waha ko pariwar lai chinta narna agraha garna chahanchhu kina bhane waha ko pariwar ko sath ma hami sampurna nepali chhau . hamro des ko lula langada neta le kehi nagarpani hami nepali milera sahid setu ko bichar liyer hami agadi badne chhau ra ti apanga ra lula neta ko ante garne chhau tesko lagi hami sabai nepali yek hau yak hau jay nepal . ……….

  7. Arjun Sunar Narayangarh, Chitwan said,

    September 26, 2007 at 4:42 am

    Our beloving Setu BK, we are proud of your dare step toward the freedom and we are going to takeover the torch which ignilate by your great sacrifice. As a freedom fighter we should to attribute condolence but we not, because freedom fighter never die, you will be always alive in our heart.

    Welloving
    Arjun

  8. AMRIT KOIRALA/ NAGALAND said,

    October 4, 2007 at 6:56 pm

    MARE BHANE CHIRA HERIDINU HAI she told and went………….now it is our responsbility to take care of the kids………mero ankha bhije padtda kheri…………………great woman ( iron lady of Nepal)

  9. TIka Sharma (Nepal) Now Chennai,INDIA said,

    October 7, 2007 at 7:49 pm

    MARE BHANE CHHORA HERIDINU HAI she told and went¦¦¦¦.now it is our responsbility to take care of the kids¦¦¦mero ankha bhije yo setu ko bhai pada kheri,tara ke garne jastai bhayapani sahana parnu rahichha,tara setu Bahini Sahid bhaya pani tapai daju le hares na-khanu hola.¦¦¦¦¦¦¦great woman ( iron lady of Nepal) ,
    Hay Nepal aamaki chori Timilai Sardanjali ! Sardanjali !! Sardanjali !!!
    Timro ra aru Sahidharuko sapana taba sakar hunechha jaba Nepal ma Sunaulo Shanti chhauchha, tyo sunaulo bihani ko agaman ko Swagat ra satkarko lagi timro tyag ko sansmarar garu !
    ,Naya nepal ko janma huneccha !!!!! Marer pani sada bacheko chau Setu BK, !!!!!!!!!!!!!!

  10. Durga Ghalan, IRAQ BAGHDAD said,

    October 9, 2007 at 4:34 pm

    ahileko jalad kangresh ra tes sanga abada nepalko raj nitik dal lai tesko parinam dinu parchha hamile, bastabma bannu parda hamilai rajale nai garera hamile deshma kahile santi namileko ra deshma kahile santi nabayko ho, jab samma raja rahanchha taba samma deshma santi huna sakdaina, tesaile hamile ahile turuntai rajalai par lagaunu parchha,
    thank you

  11. MALAYSIA said,

    October 14, 2007 at 10:32 am

    Thank you setu you are a great martyr for freedoom &democrasy…..May wish God give peace your breaveness heart so that our aim also fuill fill. we think the government most take care her fameily. And her son. Finaly” SETU YOU WILL LIVE FOR EVER THEM HEART, WHO ALWAYS WANTS FREEDOM &DEMOCRASY.” Thanks……….

  12. Chola kanta Regmi Dubai said,

    October 17, 2007 at 3:06 am

    Setu are great person for our country Nepal and Nepalese people. setu, you bring freedom for us & god will bless your family and we™ll push to goverment if they can not support to your family.thanks a lot for your great job
    thanks ama saaid setu bk jaya nepal.

  13. Abu Dhabi,U.A.E. said,

    November 19, 2007 at 3:26 am

    Bravest martyr(Setu sister),
    i always pay great respect to you. You are the pioneer of all fighrers,who are fighting against cruelty.
    Dal Bikram Thapa Magar,

  14. kripa,rautahat said,

    November 27, 2007 at 2:16 pm

    satu sis sorry to say that this country is still in danger but u r great. today ur body is not with us but ur memory will always be in our heart..

  15. dilip sharma said,

    January 1, 2008 at 4:17 pm

    thank u satu, you are great,
    you are very brave i always rememember because you fought for the sake of nepal and nepales people you are true lover of nepal.
    i always remember you
    Dilip Acharya

  16. prakash bhatt said,

    March 19, 2008 at 8:21 pm

    COMRADE Setu, LONG LIVE COMRADE You were brave child of motherland Nepal..”stone can fly..rivers can can dry but we cant forget you”you will be always in our heart. How could we(all of Nepalese people) forget you.

    thanks alot for your effort of being a martyr for the Nation to restore a Peaceful democratic Nepal. All Nepalese people will pay their respect to your great jobs of bringing freedom for our new generartion.
    I would express here my sympathy and condolence to the families. All Nepalese people and its government will pay back your price by giving you peaceful memorial manner and by supporting your love ones.

    We pray for your PEACE OF REST IN HEAVEN.
    maxism,lenism & prachandapath ..long live………………………………..

    Prakash bhatt.
    Baitadi nepal/new delhi

  17. Anurash, Nepalgunj. said,

    March 20, 2008 at 4:33 pm

    Janak ji,
    Thanks for your excellent feature.

  18. rajendra(Nepalgunj) said,

    March 24, 2008 at 2:36 pm

    Thanks for setu Bk nepal goverment most have to be see setu family.

  19. purushottam karkidoli said,

    April 2, 2008 at 11:46 pm

    i want help her family

  20. Rose Ca,Usa said,

    April 18, 2008 at 11:18 pm

    My Hats off to you Setu!! Does anyone know her family ( The kids) whereabouts? Adress etc. I would like to help them personally. I want to visit them. Atleast I can help the kids for their education. I donot want to go through any Agency. Please post the address because I am going to Nepal next month in May.2008.

  21. aj said,

    May 7, 2008 at 4:32 am

    Nepal Aama ko lagi euta Aama ko yo balidan yessai khera najwos.

  22. shiba lal bhattrai doha qatar said,

    May 14, 2008 at 3:12 pm

    its, realy great what she did but i fill bad when child are searching for mother any how we are with them always .god will help them. no need to time will come back .thanks sethu

  23. kathmandu said,

    July 27, 2009 at 9:21 pm

    democracy revolution ma ta dhari le country ko lagi jan le bali diya. Tasma pani 1 powerful women hun setu B.k.Tara un le j garin, jasko lagi garin, sabai ko negative matra bhako 6. khoi pani saide ko sapani pura bhako 6ina.

Leave a Feedback